Troseddau Cyllyll: Gwybod y ffeithiau

Cadw mewn cysylltiad

If you want to hear about the work we’re doing to prevent knife crime in South Wales, please give us your details. (You don’t need to do this in order to access the resources.)

First name: * Last name: * Email address: *

(We’ll never pass your details onto a third party.)

Are you a: *

I am over 17 years of age.

We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices.

Gweld fersiwn addas i'r argraffydd

Mae troseddau cyllyll yn dinistrio bywydau ac yn difrodi cymunedau, ond mae modd eu hatal. Mae’n bwysig bod rhieni, gwarcheidwaid a phobl sy’n gweithio gyda phobl ifanc yn deall y ffeithiau ynglŷn â throseddau cyllyll, y gyfraith sy’n ymwneud â nhw, a strategaethau ar gyfer mynd i’r afael â’r mater hwn.

Nod yr adnodd hwn yw rhoi trosolwg o’r pwnc hwn a helpu pobl ifanc i wneud dewisiadau mwy diogel mewn bywyd.

Beth mae’r gyfriath yn ei ddweud

Mae’r gyfraith yn glir:

Mae’n anghyfreithlon cario arf ymosodol fel cyllell mewn lle cyhoeddus heb ‘reswm da’, hyd yn oed os nad ydych yn bwriadu ei ddefnyddio.
Y gosb fwyaf am gario cyllell yn anghyfreithlon yw naill ai pedair blynedd yn y carchar, dirwy ddiderfyn, neu’r ddau.
Ymhlith y rhesymau da posibl dros gario cyllell mae cario cyllell at ddibenion gwaith, cario cyllell am resymau crefyddol, neu gario cyllell boced sy’n llai na thair modfedd o hyd.
Fodd bynnag, bydd yn anghyfreithlon meddu ar gyllell gyfreithlon os caiff ei defnyddio i achosi anaf neu niwed.
Gall swyddogion yr heddlu stopio a chwilio unrhyw un os byddant yn credu ei fod yn cario arf.

Nid oes rhaid trywanu rhywun i fod wedi torri’r gyfraith. Yn unol â ‘Menter ar y Cyd’, gallech fynd i’r carchar am helpu neu annog rhywun i gyflawni trosedd sy’n ymwneud â chyllell.

Ffeithiau am bobl ifanc a throseddau cyllyll

Er bod troseddau cyllyll yn cael llawer o sylw yn y cyfryngau, dim ond 1 o bob 100 o bobl ifanc yn Ne Cymru sy’n cario cyllell (Data Heddlu De Cymru 2024)
Nid oes lle “diogel” i drywanu rhywun.
Rhwng mis Gorffennaf 2021 a mis Mehefin 2022, roedd 40% o’r ymweliadau ag ysbytai yng Nghymru oherwydd anafiadau a achoswyd gan gyllyll yn ymwneud â phobl 24 oed ac iau.
Bydd llawer o bobl ifanc yn cario cyllyll er mwyn amddiffyn eu hunain neu oherwydd pryderon ynglŷn â diogelwch.
Bydd rhai pobl ifanc yn cario cyllyll am eu bod wedi cael eu rhoi dan bwysau i wneud hynny, er mwyn ennill hygrededd ymhlith eu cyfoedion, neu i godi ofn ar eraill.
Drwy gario cyllell, byddwch yn fwy tebygol o gael eich anafu neu eich trywanu eich hun.
Mewn rhai rhannau o’r DU, byddwch yn fwy tebygol yn ystadegol o gael eich trywanu â’ch cyllell eich hun na chyllell rhywun arall.
Mae llawer o achosion o droseddau cyllyll yn gysylltiedig â gweithgarwch troseddol fel y fasnach gyffuriau. Gall gangiau troseddol hyd yn oed gam-fanteisio ar bobl ifanc er mwyn iddynt gymryd rhan yn eu gweithgareddau, fel yr hyn a elwir yn “llinellau cyffuriau”.
Os bydd gennych gofnod troseddol, mae’n bosibl na fyddwch yn gallu ymweld â gwledydd eraill, fel yr Unol Daleithiau.

Arwyddion y gall person ifanc fod yn cario cyllell

Mae adnabod arwyddion y gall person ifanc fod yn cario cyllell yn hanfodol er mwyn ymyrryd yn gynnar. Ymhlith yr arwyddion cyffredin mae:

Newidiadau mewn ymddygiad: Newidiadau sydyn neu sylweddol mewn ymddygiad, fel mynd yn dawedog, yn ymosodol, neu’n gyfrinachgar.
Newidiadau mewn ffrindiau a chysylltiadau: Os bydd person ifanc yn dechrau ymwneud â ffrindiau newydd a grwpiau nad ydych wedi clywed amdanynt na chwrdd â nhw o’r blaen.
Perfformiad academaidd: Gall dirywiad sydyn mewn perfformiad academaidd neu ddiddordeb mewn gwaith ysgol hefyd fod yn arwydd.

Fodd bynnag, mae’n bwysig peidio â neidio i gasgliadau hyd yn oed os byddwch yn sylwi ar yr arwyddion hyn. Mae’r pecyn hwn yn cynnwys canllaw ar siarad â pherson ifanc am droseddau cyllyll a all eich helpu i godi’r pwnc os byddwch yn pryderu.

Pŵer sgwrsio

Mae cydberthnasau’n rhan hollbwysig o benderfyniad person ifanc i gario cyllell. Gall siarad â phobl ifanc, yn enwedig y rhai sy’n bwysig i chi, wneud gwahaniaeth mawr. Gall cyfathrebu agored a gonest wneud y canlynol:

Meithrin ymddiriedaeth: Mae’n helpu i feithrin ymddiriedaeth rhyngoch chi a pherson ifanc, gan ei gwneud yn fwy tebygol y bydd yn rhannu pethau â chi.
Rhoi arweiniad: Bydd sgyrsiau’n eich galluogi i roi arweiniad, rhannu gwybodaeth, a helpu person ifanc i wneud dewisiadau ar sail gwybodaeth.
Cynnig cymorth: Gallwch gynnig cymorth emosiynol a sicrwydd eich bod yno i’r person ifanc, hyd yn oed pan fydd yn gwneud camgymeriadau.
Cynnig opsiynau eraill: Yn hytrach na dychryn person ifanc ynglŷn â pheryglon cyllyll, rydych mewn sefyllfa ardderchog i awgrymu opsiynau cadarnhaol a gwella ei hunan-barch.

Cofiwch y dylai’r sgyrsiau hyn fod yn anfeirniadol a chanolbwyntio ar ddeall safbwyntiau a phryderon y person ifanc. Yn nes ymlaen yn yr adnodd hwn, bydd canllaw manylach ar gael sgyrsiau gyda phobl ifanc ynglŷn â chario cyllell.

Cymorth ac Arweiniad

Dyma rai adnoddau defnyddiol ar eich cyfer chi a phobl ifanc.

Ymddiriedolaeth Ben Kinsella – Adnoddau ac arweiniad am ddim i rieni, gofalwyr, gweithwyr ieuenctid a phobl ifanc: benkinsella.org.uk
Family Lives – Mae’n cynnig arweiniad a chymorth ar bob agwedd ar fagu plant, a hynny 24 awr y dydd, 7 diwrnod yr wythnos. Ffoniwch 0808 800 2222 am ddim neu ewch i familylives.org.uk
NSPCC – Mae’n cynnig cymorth a llinell gymorth am ddim i rieni a gwarcheidwaid sy’n pryderu am bobl ifanc sy’n ymwneud â gweithgarwch troseddol. Rhadffôn: 0808 800 5000. E-bost: help@nspcc.org.uk Gwefan: nspcc.org.uk
Meic – Llinell gymorth ddienw a chyfrinachol am ddim i blant a phobl ifanc. Ffoniwch 080880 23456 am ddim unrhyw ddiwrnod rhwng 08:00 a hanner nos. Gallwch siarad ar-lein un i un ag aelod o’r tîm rhwng 08:00 a hanner nos. Anfonwch neges destun i 84001 unrhyw bryd – mae am ddim ac ni fydd yn ymddangos ar eich bil ffôn. Ewch i wefan Meic i gael cymorth: meiccymru.org/cym/tudalen-cael-help
Childline – Gwasanaeth preifat a chyfrinachol am ddim lle y gallwch drafod unrhyw beth. Ffoniwch 0800 1111 neu ewch i wefan Childline i gael cymorth: childline.org.uk/get-support
Fearless.org – Gwefan lle y gallwch gael gwybodaeth a chyngor anfeirniadol am droseddau a throseddoldeb yw Fearless. Yr hyn sy’n gwneud y wefan hon yn wahanol yw ei bod hefyd yn cynnig lle diogel i chi roi gwybodaeth i ni am droseddau yn gwbl ddienw. Rhagor o wybodaeth: www.fearless.org
Fframwaith Cymru Heb Drais – Drwy ddatblygu Fframwaith Cymru Heb Drais, mae plant, pobl ifanc a gweithwyr proffesiynol wedi mentro dychmygu cymdeithas lle y bydd pob un ohonom yn byw’n rhydd rhag trais. Mae’r Fframwaith yn cynnwys naw strategaeth an all fod yn ddefnyddiol os byddwch yn ystyried pa weithgareddau fyddai’n cefnogi plant a phobl ifanc orau. Rhagor o wybodaeth: cymruhebdrais.com